Rampenverslaggever in Australië: mijn ervaringen en de link met PR

PR, nieuws en journalistiek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als bindmiddel tussen mijn tijd als journalist toen en PR-adviseur nu, lanceer ik de rubriek ‘Afgestoft nieuws’. Hierbij deel ik mijn persoonlijke ervaringen en blik ik om de twee weken terug op een ander nieuwsfeit of verhaal dat ik als journalist heb geschreven. Vandaag deel 6: mijn ervaringen als rampenverslaggever vanuit Australië en wat ik daar nu als PR-en publiciteitsexpert aan heb.

“Hey Pieter, can you fly in next weekend and join me for the next cleanup of the Brisbane City?” Dat schrijft mijn nichtje Carlien -woonachtig in Brisbane- mij eind februari via Messenger. Een grappige oproep met een serieuze aanleiding, want inmiddels hebben de overstromingen een vernietigende impact op het leven in het oostelijk deel van Australië. Het zijn de ergste overstromingen sinds 2011 en hebben al verscheidene mensen in Queensland en New South Wales het leven gekost. En wie weet wat er nog gaat komen…

Backpacken

In dat bewuste jaar, 2011, zie ik vergelijkbare natuurrampen van dichtbij. Van heel dichtbij. Als rampenverslaggever, tijdens een fabelachtig backpackavontuur in Australië en Nieuw-Zeeland. Na een aantal zeer enerverende maar intensieve nieuwsjaren bij De Telegraaf vind ik in 2009 de tijd rijp om nog eens langere tijd op reis te gaan in mijn eentje, de vrijheid tegemoet. Dat leven bevalt me zo extreem goed dat ik begin 2011, dik een jaar later dus, nog altijd Down Under vertoef. Ik zit in een hostel in Perth met de bedoeling om van daaruit de westkust te ontdekken. Daar komt uiteindelijk niets van terecht.

Journalistieke plicht

De plicht roept namelijk, er dient zich een ramp aan aan de andere kant van het land. Midden in de nacht word ik in het hostel gebeld door een van de nieuwschefs van de krant. Hoe ver zit ik van Brisbane af, is de vraag. En de vervolgvraag: hoe snel kun je die kant op? Hoewel ik in principe vooral aan de andere kant van de wereld zit om mijn horizon te verbreden, en om veel te ontspannen, twijfel ik geen seconde. De journalistieke adrenaline giert door mijn lichaam. Hierom ben ik verslaggever geworden. Zo vlug als ik kan boek ik een vlucht. Nog diezelfde nacht vlieg ik vanuit het zuidwestelijk gelegen Perth naar oostelijk Brisbane. Zeven uur later kom ik aan, om vervolgens snel een huurauto te boeken.

Rampenverslaggever

Ervaring als rampenverslaggever heb ik dan nog niet, en zeker niet van deze omvang. Wel met deadlines, werken onder tijdsdruk, improviseren en snel schakelen. Dat komt goed uit, want al deze kwaliteiten moet ik aanspreken, en wel meteen. Veel wegen zijn namelijk dicht, dus ik kom hooguit met een enorme detour in Brisbane. De Brisbane River vertelt het verhaal: buurtbewoners schetsen hoe deze normaal kabbelend door het centrum meandert. Nu is sprake van een woeste, kronkelende slang vol agressie. Van veel huizen is niet veel meer dan enkel een dak zichtbaar. De zon die flink zijn best doet, maakt de situatie ronduit surrealistisch.

Krokodillen en slangen

Ook surrealistisch: gevaarlijke zoutwaterkrokodillen en slangen zijn door het wassende water de wijken in gezwommen. Met dat gevaar in mijn achterhoofd ga ik op zoek naar Nederlanders. Zijn er geëmigreerde landgenoten in nood? Backpackers? Ik ga langs in allerijl opgezette evacuatiecentra, maar vind ze nergens. Wel mijn nichtje Carlien, die in een hoger gelegen gedeelte van Brisbane woont en dus safe is.

Met haar ga ik naar de wijk Fairfield, zwaar getroffen door het natuurgeweld. Zij gaat er heen om haar plaatsgenoten die na evacuatie weer terug naar huis mogen, te helpen, ik om verslag te doen. Complete inboedels van huizen liggen op straat. De dikke laag modder maakt ze schier ondefinieerbaar. Opvallend: de gelatenheid. Je zou overal emotie verwachten, maar Australiërs zijn kennelijk gehard door de vele natuurrampen waar ze simpelweg mee te dealen hebben. Grote, potige getatoeëerde mannen sjouwen met spullen, maken meubels schoon, brengen eten en drinken. Uiteraard komt er ook een heuse barbie (barbecue) aan te pas, de ideale manier om te relativeren.

Nederlands slachtoffer

Uiteindelijk verblijf ik een aantal dagen in Brisbane. Om bij te praten met mijn nichtje, maar vooral ook om verslag te doen van de ergste ramp in Brisbane in honderd jaar tijd. Ik schakel veel met de plaatselijke politie en word getipt over een Nederlands slachtoffer. Kennissen van de hoogbejaarde vrouw bevestigen haar overlijden. Ook doe ik verslag van een Nederlandse champignonkweker die ten einde raad is en zijn passie lijkt te hebben verloren. Hij ziet het niet meer zitten.

Terwijl ik in Brisbane nauwelijks ben bekomen van alle belevenissen, belt de nieuwsdienst van De Telegraaf weer. Of ik door wil naar de deelstaat Victoria. De reden: ook daar zijn overstromingen. Bovendien wonen er veel Nederlanders, dus de Nederlandse link (die voor de T. altijd erg belangrijk is, meer dan voor andere ochtendbladen) is aanwezig. Wederom vlieg ik die kant op. Ditmaal lijkt de schade enigszins mee te vallen. Veel land staat onder water en veel dieren hebben het uiteindelijk niet overleefd, maar het menselijke leed staat in geen verhouding tot wat ik in Queensland zag.

Wat hebben deze ervaringen mij gebracht? Heb ik er anno 2022 als PR-adviseur en publiciteitsexpert nog iets aan? Zeker!, is het antwoord op die laatste vraag. Journalistiek vergt creatief denken en snel schakelen, en onder druk je hoofd koel houden, vooral dat. Met verslaggeving van rampen heb je deze eigenschappen in het kwadraat nodig. Ook is het belangrijk om prioriteiten te stellen: welke informatie moet ik nu ophalen, en welke verhaallijnen kunnen wel even wachten? Waar zit de lezer nu op te wachten en welke verhalen zou ik later nog kunnen brengen (afhankelijk van de actuele ontwikkelingen uiteraard)?

Crisiscommunicatie

Als ik bedrijven help aan publiciteit komen deze ervaringen en vaardigheden nog elke dag van pas. Daardoor kan ik hoofd- van bijzaken onderscheiden en is het begrip improvisatievermogen zo’n beetje heilig geworden. Ook in de PR kun je namelijk niet zonder. Bovendien heb ik er baat bij op het moment dat bedrijven mij nodig hebben voor crisiscommunicatie. Denk aan een bedrijf waar letterlijk brand uitbreekt en waarbij je klanten, leveranciers en stakeholders snel op de hoogte wil brengen van de situatie. Op zo’n moment houd ik het hoofd koel en weet ik de relevante vragen te stellen waar antwoord op moet komen voor een verklaring op de website of een verklaring die naar de pers gaat.